Stresscirkel - wat kan te lang aanhoudende, negatieve stress doen met het lichaam...
Allereerst: stress is niet per definitie slecht. Wees blij dat wij stress kunnen ervaren. Als we kijken naar de evolutie dan moeten de jagers wel blij zijn geweest met waarschuwingssignalen uit het lichaam als zij opeens oog in oog kwamen te staan met een leeuw. In een split second konden zij de keuze maken: ga ik de leeuw te lijf en pak ik m’n speer of laat ik maar een sprintje trekken. In deze tijd hebben we natuurlijk geen angst om een leeuw tegen te komen op straat. Maar we zullen wél snel moeten reageren als er onverwachts een auto of fietser van links aan komt rijden. Of als een gestoord of agressief persoon op je af komt.
Maar ook ervaren we stress of spanning als we moeten presenteren voor een grote groep mensen. Of je hebt maanden getraind voor een muziekuitvoering en je staat op het punt om het podium van het Concertgebouw te betreden. Deze stress hebben nodig om te kunnen presteren en om alert te zijn. Het brengt het beste in onszelf naar boven. Dus dat wij komen in stressvolle situaties kun je gewoonweg niet voorkomen. Het afwegen van alle voor- en nadelen bij het maken van keuzes kan al stress opleveren.
Vraag is: Maar wanneer is stress wél slecht?
Wat gebeurt er in ons lichaam zodra wij oog in oog komen te staan met een leeuw? Of als wij op straat lopen en we worden bedreigd door een verward persoon?
De diverse prikkels komen binnen bij de hypothalamus waarna zenuwcellen worden geactiveerd. Diverse taken van ons vegetatieve zenuwstelsel worden geactiveerd. Ons hartritme stijgt, we beginnen te transpireren, onze pupillen worden wijder en onze zintuigen worden op scherp gezet. De hypothalamus scheidt dan het corticotropin-releasing hormoon uit naar de hypofyse, dat op zijn beurt de bijnier stimuleert door het hormoon corticotropine. De bijnier geeft dan vervolgens cortisol af.
In het midden van ons brein zien we het limbisch systeem met daarin de hypothalamus. Schuin daaronder zit onze hypofyse die ons voorziet van onze hormonen. Dan zie je een van de bijnieren zitten, tegen je nier aangeplakt, welke zorgt voor het aanmaken van het cortisol hormoon. Bij langdurige stress kan het cortisol schadelijk te zijn voor het immuunsysteem wat je weerstand aantast en je dus vatbaar maakt voor ziekte. Stress maakt je dus werkelijk ziek!
Adrenaline en cortisol
Adrenaline zorgt ervoor dat wij meteen op de rem stappen bij een dreigende botsing in het verkeer. Adrenaline is een neurotransmitter wat razendsnel wordt geproduceerd wat meteen ons hartritme doet verhogen en ons alert maakt bij dreigende situaties. Bij een situatie wat langer aanhoudt, zorgt het cortisol voor een langdurig stressniveau. Het hormoon wordt pas na een half uur in ons bloed aangetroffen.
Maar wat kunnen de gevolgen zijn van langdurige stress. Wat als we te lang in een situatie zitten wat ons stress geeft. Het kan bijvoorbeeld leiden tot afname van synapsen. Synapsen zijn de overgangsgebieden waar de zenuwprikkels van de ene naar de andere zenuw overspringen en zorgt dus voor de onderlinge communicatie. Alles wat in ons lichaam niet wordt gebruikt, sterft af. Dus als de grijze massa in de prefrontale cortex minder wordt aangesproken, zal dat een verlies betekenen van deze grijze massa. Dit kan leiden tot verwardheid, mindere concentratie of minder goed tegen prikkels kunnen.
En wat zorgt voor een dysregulatie bij het nemen van beslissingen, het plannen, jezelf sociaal gedragen en dus een beheersing van impulsen. Je hebt dus minder controle over je stress. Dat kan zorgen voor een vicieuze cirkel.