Meditatie en onderzoek
Er zijn studies uitgevoerd waarin onderzoekers bestudeerden hoe meditatie de hersenactiviteit beïnvloedt, zoals bij het onderzoek van neurowetenschapper Richard Davidson van de University of Wisconsin-Madison. De dalai lama stuurde Davidson acht van zijn meest ervaren monniken, die elk tienduizenden uren hadden gemediteerd. In vergelijking met studentvrijwilligers zag Davidson bij de monniken tijdens meditatie een dramatische stijging van de hoogfrequente hersenactiviteit die gammagolven heet: hoger dan neurowetenschappers ooit bij mensen met gezonde hersenen hadden gemeld.
Deze piek van gammagolven suggereerde dat als de monniken mediteerden, hun hersenen zeer sterk georganiseerd en gecoördineerd waren, met grote aantallen neuronen die tegelijk vuurden. Ze hadden ook een heel hoge activiteit in hun linker prefrontale cortex, een gebied dat is gekoppeld aan positieve gedachten en emoties. De resultaten waren heel interessant. Deze ervaren meditatiebeoefenaars hadden duidelijk het vermogen om bewustzijnsstaten buiten het normale ervaringsbereik op te roepen.
Lazar deed in 2005 onderzoek naar de anatomie van de hersenen. Vergeleken bij een controlegroep was de cerebrale cortex (inclusief de prefrontale cortex) van de meditatiebeoefenaars ongeveer een tiende millimeter dikker geworden. Een heel kleine, maar significante verandering. Het verschil was genoeg om aan te tonen dat meditatie niet alleen maar een voorbijgaande toestand is, maar ook de fysieke structuur van de hersenen kan veranderen.
Meditation experience is associated with increased cortical thickness. Lazar SW et al. Neuroreport 2005
Lazar deed twee onderzoeken (2010, 2011) betreffende meditatie. Vergeleken bij een controlegroep hadden degenen die een MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction)-cursus van acht weken volgden, meer grijze stof in hersengebieden die te maken hebben met leren, geheugen en de controle over emoties, waaronder de hippocampus.
Ze ervoeren ook minder stress, en deze verandering ging gepaard met een verminderde dichtheid van grijze stof in de amygdala.
Mensen met chronische stress en depressie krijgen een kleinere hippocampus en prefrontale cortex, en een grotere amygdala met meer verbindingen. Na slechts acht weken oefenen zag Lazar al een omkering van deze veranderingen. Haar resultaat suggereert dat meditatie de balans weer naar de gunstige kant kan doen omslaan, waardoor we beter bestand raken tegen stress.
Mindfulness practice leads to increases in regional brain gray matter density. Hölzel BK, Lazar SW et al. Psychiatry Res. 2010, 2011
Bij een onderzoek uit 2014 ontdekte Lazar ook dat fluid intelligence of ‘vloeiende intelligentie’ (een maatstaf die vergelijkbaar is met IQ) met het ouder worden langzamer achteruitgaat bij yoga- en meditatiebeoefenaars dan bij controlegroepen, en dat verschillende gebieden van hun hersenen meer verbindingen behouden.
The potential effects of meditation on age-related cognitive decline: a systematic review. Gard T, Hölzel BK, Lazar SW, Ann N Y Acad Sci. 2014
Hieronder vindt u een aantal voorbeelden van meditaties.
Satanama is een mantra meditatie. Deze mantra meditatie brengt een totale mentale balans in de individuele psyche. Doorbreek je gewoonten en verslavingen - deze mantra werkt direct in op het gebied van de mind waar deze gewoonten zijn ontstaan. Tevens versterk je, door deze mantra meditatie te beoefenen, je concentratie.
De bodyscan meditatie is een meditatie ten behoeve van ontspanning. Doordat je je meer richt op jouw lichaam en ademhaling en je je dus minder laat leiden door jouw gedachten.
Een goede meditatie-app is: 'Plum Village' (Engelstalig). Deze is gratis te downloaden via een smartphone. Hier staan geleide (o.a. bodyscan) en stilte meditaties op, evenals ademhalingsoefeningen. Ook is de VGZ mindfulness -app voor iedereen beschikbaar en gratis te downloaden. Daarin staan tal van meditaties die je kunt gebruiken als begeleiding.
Voor tijdsbewaking tijdens een stilte meditatie kun je gratis 'Meditation Time' of 'Mindfulness Bell' downloaden.